BÖLE BÖCEK GÖRDÜNÜZMÜ SADECE TÜRKİYEDE VAR

Belki pek çoğunuzun ürküp korktuğu bir böceğin 25-30 bin YTL'ye satılabileceği hiç aklınıza gelir miydi? Yanıtınız "Hayır,"

ise merak etmeyin, bu yazının sonunda bütün fikriniz değişecek.

Çünkü biz çok özel, dünyanın en değerli böceklerinden biri kabul edilen geyik böceği, Latince adıyla Lucanus cervus akbesianus'tan bahsediyoruz. Her ne kadar bu böceğin bütün çeşitleri makbulse de en değerlisi altı taraklı olanı.

Yani ismini aldığı ve bir geyiğin boynuzlarına benzeyen alt çenesinde altı tarak olan geyik böceği... Peki, bu altı taraklı geyik böceğinin sadece Türkiye'de, Adana yakınlarındaki Amanos Dağları'nda bulunduğunu biliyor muydunuz?

Çizgi filmin gücü

Özellikle böcek koleksiyonerleri arasında çok revaçta olan altı taraklı geyik böceği, dünyanın dört bir yanından koleksiyoner ve araştırmacıyı bölgeye çekiyor. Son zamanlarda Amanos'u en çok ziyaret edenlerin başında ise Japonlar geliyor.

Japonların geyik böceğine bu meraklarının bir nedeni değerli olmasıysa diğer nedeni de ülkelerini iki yıldır kasıp kavuran bir çizgi film ve oyun kartları. 2002 yılında piyasaya çıkan Mushiking: King of the Beetles (Mushiking: Böceklerin Kralı) adlı çizgi film, çizgi roman ve kart oyunları böcekler dünyasını konu alıyor.

Özellikle kart oyunu sadece Japonya'da değil, Filipinler, Singapur, Malezya, Kore, Hong Kong, Tayvan gibi Uzakdoğu ülkelerinde de çok popüler. Koleksiyon değeri de olan kartlarla oynanan oyunlar için Japonya'da bugüne kadar 20 bin resmi yarışma düzenlenmiş.

Bu yarışmalarda 160 milyondan çok Mushiking kartı el değiştirmiş. Yine Mushiking: King of the Beetles game boy'ları (elektronik oyun) sadece Japonya'da 570 binin üzerinde satmış. TV Tokyo'da 2004'te gösterilmeye başlanan çizgi filmi yayınlanmaya devam ediyor. Bu Mushiking: King of the Beetles'ların kahramanlarından biri de geyik böceği. Hem de sadece Amanos Dağları'nda bulunan türü, yani altı taraklısı.

İşte Japonya'yı kasıp kavuran Mushiking: King of the Beetles kısa sürede geyik böceğini de popüler yaptı. Bu çizgi filmi izleyen, kartlarıyla oynayan çocuklar da anne babalarından geyik böceği istemeye başladı. "Kedi ya da köpek değil ki, niye bir böceği ister?" diye düşünebilirsiniz. Ama Japonya'da böcek sahibi olmak çok normal.

Zaten değerli olduğu için koleksiyonerler tarafından aranılan geyik böcekleri artık halktan da talep görüyor. İşte bu noktada, Amanos Dağı'nın çevresinde yaşayan Türkler devreye giriyor. Altı taraklı geyik böceği, bugün yöre halkının geçim kaynağından biri durumunda. Japonlar ve koleksiyonlarına bu değerli böceği katmak isteyenler, Amanos'un yolunu tutuyor ve aldıkları her geyik böceği için yöre halkına epeyce para ödüyor. İlgi gösterenler arasında Japonlar'dan başka Amerikalı, Çek ve Almanlar da var.

Aracı bir inşaatçı

Yörede geyik böceği toplayan vatandaşlarla böcek almak için gelenleri, eski bir inşaatçı olan Metin Kılınç bir araya getiriyor. Sekiz yıldır bu işle uğraşan Kılınç, ölü toplanan böcekleri köylülerden para karşılığı alıp meraklısına satıyor. Böceklerin fiyatı boylarına göre değişiyor.

Kılınç, 3-3,5 cm. için 30 YTL, 8-9 cm. için 500 YTL ödüyor. Bu yıl sattığı en büyük geyik böceği ise 7 bin 500 YTL'ye, 12 cm.'lik bir böcek olmuş. Kılınç, 12 cm.'lik böceğin ne kadar değerli olduğunu şöyle anlatıyor: "Bir Alman profesör, '11,5 cm.'lik bul, sana 550 SL Mercedes vereyim,' dedi. Buldum hem de 12 cm.'liğini buldum, ama aramız açıldığı için böceği Japonlara sattım."

Kılınç'ın Alman profesör ve Japonlardan başka diğer yabancılarla arasının açılması ise kandırıldığını anlamasıyla olmuş: "Bunlar bizi hep kandırmış, böcekleri çok ucuza almışlar. Biyolog Murat Tinkçi, bir haberde, geyik böceklerinin 90 bin dolara alıcı bulduğunu açıklıyordu.

Yabancıların götürüp çok daha pahalı fiyatlara sattıklarını öğrenince, böcekleri vermedik. Fiyatta artış yaptılar, ama yine vermedik, artık Japonlara veriyoruz." Metin Kılınç, ölü toplanan geyik böceklerinin Tarım İl Müdürlüğü'nün izniyle yurtdışına çıkarıldığını da söylüyor.

Erkeklerin çenesi büyük

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Araştırma Görevlisi Özgür Sağlam, geyik böceklerinin (Lucanus cervus akbesianus) özelliğini şöyle anlatıyor: "Erkeklerinin son derece büyük çeneleri vardır. Geyik boynuzlarını andıran bu görüntüleri nedeniyle 'geyik böceği' adını almışlar.

Dişileri, erkeklerden belirgin olarak küçüktür ve boynuz şeklinde uzantıları yoktur. Bu böcekler daha çok ormanlık alanda yaşar. Larvaları odun yiyicidir, daha çok meşe, kestane, dişbudak, kavak, söğüt, ıhlamur ve çam gibi devrilmiş ve kesilmiş ağaçların toprakta kalan ya da kesilen odunların nemli, çürümeye başlamış kısımlarında yaşarlar.

Larvalar bu beslenme şekliyle ormanda çeşitli doğa olaylarıyla zarar görmüş kurumuş ve çürümüş ağaçların doğaya geri dönüşümünü sağlamalarından dolayı faydalı olarak da kabul edilir."